Mubihi wa Koranta
Mulimi wa limunanu za Likomu Mutompehi Davis Kamwi wa lilimo ze mashumi a mane nize supa (47) u bata tifo ka kusinyehelwa likomu ze peli mwa nako ilimwi kasamulaho yo muhulu yabona za makete a limunanu a palelwa ku tatuba.
Bo Mutompehi Kamwi banyaza Bo Mutompehi Albert Muloho, ili Babahulu ba babona za makete a limunanu kwa ofesi ye babalela limunanu (state veterinary) mwa Sikiliti sa Kapilivi ka kufa milyani yesikaluka hande kwa komu yabona mwa Silalo sa Mafuta libima ze supa (7) mbowela wa Tolopo ya Katima Mulilo.
Neba akalelize kuli Bo Mutompehi Muloho neba beile botela ya bucwala ka ku ikakateza mwa busali kuya mwa nzwalo ya komu ya bona ili kozi yene tisize lifu la yona hanese ibata kuzwala.
Neba tolokezi koranta ya Liito la Kapilivi kuli Komu yabona ya mufuta wa Brahman neipalelwa kupepa mwa Kweli ya Lyatamani hane ina ni mazazi a mashumi a mabeli nia lobapeli (March 28) mi kasamulaho ba bona kuli ba bihe butata bo, kwa Ofesi ya Muuso ya bababaleli ba limunanu kuli bayo tusa kono tuso neisika bonahala.
“Neba tile mwa lizazi leliswana kuto eza litatubo kuyona mi mafelelezo baba taluseza kuli Komu yeo nese ipepile kale kono mwanako yeo neisika pepa, haba mano bulela cwalo banga nzwalo niku ikasheza mwahali niku kakateza botela ya bucwala mwa busali bwayona mane cwalo niku luha busali bwa yona ka bwanda ni ndonga mi basiya simunanu sina cwalo”, kwa bulela Bo Mutompehi Kamwi kapilaelo .
Ba talusa kuli, komu ya bona nei siezi cwalo mwa maemo a maswe mwa mazazi a malalu (three days) sina hane ili mafelo a Sunda ya paseka amatelele mi mwa lizazi leliswana la (March 28 ) musihali , Komu yakala kutundana kubata ku zwala mi nekupala bakeñisa busali bone buluhilwe ni bwanda.
“ Mwa lizazi labune Lungu hane ina ni lizazi ( April 1, 2013) munanu yashwa inge isana ni namani mwamba, Nabiza bane bana ni tukelo kuyona kono ba hana kutaha kwa simu yaka kuyo bona kozi yeo, hase niboni cwalo nabiza babihi ba makande kuyo shimba seo nesi ezahezi mi nina cwalo nanga maswaniso,” ba talusa cwalo.
Ba ekeza kutalusa kuli mwa lizazi leli tatama sebaya kwa liofesi kuyoba bonisa maswaniso a munanu yabona.
“ Bo ñaka ba muuso bane ni izo fumana seba nitaluseza kuli neseba utwile za taba yaka mi ba biza muofisa wa makete yana nitusa kuli abe ni buikalabelo mi bato itumelela likezo zeo kono hape bato hanyeza kuli nekusina sika mwamba”.
Bo Mutompehi Kamwi basa hanyeza kuli, “puzo yaka kiya kuli, namani yani nei fumanehile cwani fa maswaniso ane ningile, kuna kubonahala feela kuli kezo ye neli ya kabomu mi mwanako yacwale ni bata tifo ka kusinyehelwa limunanu zaka,”
Ba zwelapili kubata kulifiwa madola alikana likiti ze lishumi nize peli (N$12000.00) ya likomu zabona za mufuta wa brahman.
Zeo ni halili cwalo, Bo mutompehi Muloho ili babahulu bababona za makete a limunanu mwa likolo la Njimo, Mezi mane ni za Mushitu mwa liluko leli bona za limunanu mwa Kapilivi neba nitifalize kezahalo yeo kuli balimi baba bilaela bao bo Mutompehi Kamwi neba bihile taba kwa Ofesi ya Bona mi bayo tatuba komu, kasamulaho akutalimisisa kuli nzwalo nese izwile mwahali mi mwendi nei yumbile namani yene ili mwamba.
“ Neba bihile munanu ye kuluna haba bona kuli nzwalo nese inzi fande mi neni izo bulelela mulisani kuno italima niku nizibisa sesika ezahala,” Ba talusa.
Neba itumelezi kuli botela ya bucwala nei beilwe mwamba ya komu kusileleza kusa yumba namani.
Hane babuzizwe kukenisa fataba ya kusa tusa komu kuli izwale namani yene ili mwamba mi hape botela nei beyezwi tuso mañi mwamba, “ seni ezize musebezi wo ka lilimo ze mashumi amane (40 years), niziba kuli neni swanela kuyo zwisa botela hase kufitile mazazi a lishumi nia mane (14 days), hane basika nibiza kiñi kuli nikute kwateni niyo tusa? ” kwa toloka Bo Muloho.
Ka cwalo ba hana mafosisa kaufela ane akambekilwe fa halimu abona kuli nea sina mutomo. Sibuabui yo muhulu mwa likolo la Njimo, Mezi mane ni pabalelo ya mishitu Mufumahali Margret Kalo na sepisize kuli usa buza makolo a shelana shelana ku utwa haiba Bo mubilaeli bakona kulifiwa kapa cwañi.
Dokota Justine Yule wa liluko lelibabalela limunanu mwa Kapilivi na nitifalize kuziba taba yeo mi na elelize batu bababeli ba isa lipilaelo za bona kuyena kasa mulaho a kezahalo yani.
“ Lu libelezi ku utwa kalabo kuzwa kwa Ofesi yaluna yetuna kwa Grootfontein kuama za taba ye” kubulela Bo Dokota Yule, Bao neba hanile kubulela sesimwi fa taba mi ba taluseza mutende kubulela nibo Dokota Alaster Samukange ili bona babahulu ba kalulo ya likiliti za mutulo upa mwa liluko leli bona za pabalelo ya limunanu ili baba fumaneha mwa Grootfontein.
“Nitokwa kuli babahulu baka bo ( Dokota Samukange ) kuli ba bulelele fa taba kappa banife maata akubulela” kwa hatelela bo Dokota Yule .
mwa kalabo yahae Dokota Samukange unitifalize sina cwana “ Lufelize kueza lipatisiso ze tezi kuama ze ezahezi hape luswanela kulatelela milao ya kamaiso ye filwe” a bulela.
Utalusize kuli linzila ze swanela lina ni kulatelelwa ili ze beya cwalo muatuli wa mubuso( government attorney) ni katengo kakabona za lisenyehelo kukona kutatuba kuli kili kamañi ze swanela kulifiwa ku mulimi ya bilaela mi hape kibukai ye lifiwa ku mutompehi Kamwi.
Hape a feleleza kuli kwa neku ya taba kuama musebelezo wa muofisa wa mubuso yena(Mutompehi Muloho) uize kusana ni likalulo zemwi ze ama kueza hande ze swanezi kulatelewa , hape nasa lati ku bulela ka butungi bwa taba yeka ezahala kasamulaho.
Dokota Samukange utaluselize Liito La Kapilivi kuli kona lwa pili samba kushimwa taba ye swana sina yeo kuezahala mwa likiliti za etelezi za Caprivi,Kavango ni Otjozondjupa .
Loading …